Vâng, sau khi đọc loạt bài: “Thao thức về Thánh nhạc” của thầy Đ.T và Cha Sơn Vinh, nhất là nhận nghiệm ra được giá trị thiết thực từ Thánh nhạc, con cảm thấy phần nào giá trị và quý mến hơn nền Thánh nhạc chân chính. Thao thức của con, ngòai việc bảo tồn kho tàng Thánh nhạc cần phải “truyền giáo bằng Thánh nhạc”, tức phổ biến Thánh nhạc sâu-rộng đến nhiều người. Trước mắt, cần lưu tâm đến những “hạt nhân” của nền Thánh nhạc là các ca trưởng, ca viên, giới nhạc sĩ …
Cụ thể:
Tại Đại Chủng viện:
Cần nâng cao trình độ âm nhạc cho các Chủng sinh và hướng dẫn phần căn bản nhất của Thánh nhạc trong Phụng vụ. Từ đó, giúp họ có một số kiến thức nhất định để hướng dẫn cho các ca đoàn ở những nơi mà họ đến phục vụ. Tại sao cần phải nâng cao trình độ âm nhạc cho các chủng sinh? Theo kinh nghiệm, con thấy rằng: một Chủng sinh yếu nhạc hay không am hiểu gì về nhạc, phần nào cũng gặp khó khăn cho việc mục vụ nói chung và nhu cầu Thánh nhạc nói riêng nơi mình phục vụ. Kế đến, người Chủng sinh – Linh mục thiếu am hiểu những quy tắc chung của Thánh nhạc, sau này làm việc mục vụ sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc hướng dẫn đoàn chiên hát đúng Phụng vụ, đó là chưa nói đến những vấn đề tế nhị khác.
Còn về nguyên tắc, làm sao Chủng viện có thể đào tạo ra những người linh mục có khả năng hướng dẫn ca trưởng trong vấn đề phải tập hát như thế nào cho đạt hiệu quả, cũng như khả năng biết chọn lựa bài hát phù hợp với Phụng vụ nói chung và Thánh lễ nói riêng. Hơn nữa, làm thế nào để hướng dẫn ca viên biết được sự khác nhau giữa nhạc Thánh và nhạc đời, và làm thế nào ca viên có thể hát bằng cả tâm hồn cầu nguyện.
Cấp Giáo phận:
- Quan tâm đặc biệt đến thành phần giáo dân tham gia trong phục vụ Thánh nhạc, như những ca trưởng, ca đoàn… Ngoài việc trân trọng và đề cao vai trò của họ trong Phụng vụ, sự quan tâm cần đựơc thể hiện cụ thể hơn. Chẳng hạn các cha xứ quan tâm đến họ nhiều hơn, lâu lâu “bồi dưỡng” họ…
- Mở các lớp Thánh nhạc dành cho ca trưởng, ca viên và những ai yêu thích. Vì con nhận thấy đa số các ca trưởng là người biết nhạc chứ rất thiếu về kiến thức Thánh nhạc. Ở các lớp này, không những học miễn phí (nên “quy định” cha xứ hỗ trợ, nếu cần) mà còn tìm những cách thiết thực để học viên an tâm khi theo học. Thực tế buồn: Không ít học viên thuộc thành phần giáo dân, phải bỏ tiền túi cho việc học Thánh nhạc (để theo lớp được họ hy sinh thời gian, chuyện gia đình, kể cả việc làm, rồi về phục vụ cho xứ đạo, tại sao bắt họ hy sinh thêm cả hầu bao (?)… Thú thực, con có cảm giác có một chút gì … bất công nữa(!)).
- Nên chăng, hàng năm Ban Thánh nhạc có cuộc thi hát Thánh ca cấp giáo phận, giữa các ca đoàn xứ, hay hạt với nhau. Thực tế cũng có những cuộc thi nhưng phạm vi còn giới hạn trong giáo hạt hay khu vực, mà không thừơng xuyên.
-Mặt khác, rất ít các cha xứ quan tâm về Thánh nhạc, nên dường như các cha xứ khoán trắng cho các ca đoàn. Do đó, nếu được, Ban Thánh nhạc giáo phận ngoài việc duyệt các bài hát, chỉnh sửa những gì sai trái về Thánh nhạc, còn giúp đỡ các cha xứ trong việc quản lý Thánh nhạc thông qua các buổi bồi dưỡng, nên phổ biến các Cha xứ về các nguyên tắc chung. Hay như, nên có những chỉ dẫn thiết yếu về Thánh nhạc để gửi đến các cha xứ.
-Cuối cùng, Ban Thánh nhạc giáo phận phải làm sao cho các cha sở thấy tầm quan trọng của Thánh nhạc trong Phụng vụ.

Cấp quốc gia (Giáo Hội Việt Nam): Ban Thánh Nhạc Toàn Quốc nên có những quan tâm thiết thực, thường xuyên về Thánh nhạc, chẳng hạn:
- Quan tâm đến việc mở rộng sáng tác Thánh ca thuộc thành phần dân Chúa. Dành nhiều đãi ngộ cho họ hơn, chế độ “nhuận bút” không nên xem nhẹ.
- Xã hội có nhiều giải vê âm nhạc (Tiếng Hát Truyền Hình HTV, Sao Mai Điểm Hẹn, Làn Sóng Xanh, Việt Nam Idol…), nên chăng cũng có giải Thánh nhạc toàn quốc (?). Đơn cử “Ngày hội Thánh ca trong năm” dành cho nhạc sĩ – ca sĩ, giáo dân gặp gỡ, chia sẻ; những giải thưởng giá trị liên quan đến Thánh nhạc dành cho nhạc sĩ, ca sĩ, ca đoàn… (cơ cấu giải thưởng đa dạng).
- Quan tâm, khuyến khích đưa nhạc cổ truyền, dân tộc (như dân ca, nhạc dân tộc) vào nền Thánh nhạc. Theo cảm nhận riêng tư, Thánh ca có âm hưởng dân ca thường dễ đi vào lòng người. Mẹ Hội Thánh cũng rất lưu tâm vấn đề này, chẳng hạn trong một bức thư của Tổng Giám mục Thư ký Thánh bộ Lễ nghi gởi cho Đức cha đặc trách Thánh nhạc của HĐGM. Việt Nam có đề cập đến việc rút ra từ nhạc cổ truyền Việt Nam những yếu tố đặc thù, cần giúp giáo dân tham dự tích cực hơn vào việc phụng tự Thiên Chúa.
Cuối cùng, chúng ta phải chấp nhận với một thực tế là Thánh nhạc đang được sử dụng trong Giáo Hội Việt Nam còn mang tính tự phát nơi mỗi giáo phận. Chính sự tự phát này đem lại sự phong phú cho Thánh nhạc nhưng cũng gây khó khăn cho việc thống nhất một nền Thánh nhạc cho cả Giáo Hội Việt Nam. Thiết nghĩ các người hữu trách cần quan tâm nhiều hơn về lãnh vực này, từ việc huấn luyện và khuyến khích các nhạc sĩ sáng tác các bài hát mới cũng như kiểm duyệt để được sử dụng trong Phụng vụ. Nếu được mỗi địa phận nên có những lớp huấn luyện các ca trưởng và các ca viên về kiến thức “Nhạc” cũng như kiến thức “Thánh” trong Thánh ca để họ ý thức được nhiệm vụ của họ trong các buổi cử hành Phụng vụ.

Jos Hùng