Lm. Giuse Đỗ Đức Trí

CHÚA NHẬT XVII TN A: NHƯ THẾ NÀO LÀ NGƯỜI

Ngày xưa khi còn nhỏ, chúng ta thích thú với những câu chuyện của “Trạng Quỳnh” được coi là người khôn. Nhưng xét cho cùng cái khôn của Trạng Quỳnh trong các câu chuyện cổ, vẫn chỉ là những cái khôn lỏi, khôn vặt. Và, nếu một dân tộc mà chỉ ca ngợi, tự hào và cổ suý cho những cái khôn vặt như vậy, thì không thể nghĩ được và không thể làm được việc lớn. Có nhận định rằng, sống thời đại tiến bộ, văn minh hôm nay, mà những người làm kinh doanh, những nhà lãnh đạo vẫn còn mang cái tư duy khôn lỏi, khôn vặt nhỏ lẻ như Trạng Quỳnh, thì xã hội, đất nước khó có thể tiến bộ, phát triển như các quốc gia khác được.
Trong Tiếng Việt, có nhiều chữ để diễn tả cái khôn: Khôn vặt, khôn lỏi, khôn khéo, khôn nhà dại chợ. Hôm nay, Tin Mừng nói cho chúng ta về một cái khôn khác; một cái khôn được kể là một nhân đức, đó là Khôn Ngoan: Biết sống cách khôn ngoan và chọn lựa cách khôn ngoan. Khôn ngoan có nghĩa là khôn nhưng phải ngoan chứ không phải là khôn vặt, khôn lỏi.
Lời Chúa hôm nay cho chúng thấy những con người được coi là khôn ngoan.
Trước hết, sách các Vua giới thiệu cho chúng ta vua Salômôn. Ông lên kế vị vua cha Đavít trong thời hoà bình thịnh vượng nhất của vương quốc Israel trước khi bị phân chia làm hai miền. Cai trị Israel trong thời bình, ông để tâm đến việc xây dựng đền thờ Giêrusalem và củng cố lại tổ chức quốc gia, đời sống đạo đức của dân. Lịch sử ghi nhận ông là một vị vua khôn ngoan vượt trội, đến độ Nữ Hoàng Phương Nam phải tìm đến học sự khôn ngoan của ông, các quốc gia chư hầu nể phục ông. Câu chuyện hôm nay kể lại sự kiện khi ông vừa lên ngôi, Thiên Chúa đã cho ông một ân huệ khi nói với ông: “Muốn gì, ngươi cứ xin, Ta sẽ ban cho.” Ông đã không xin sự giàu sang cũng không xin bất cứ điều gì khác, nhưng ông khiêm tốn thưa với Chúa: “Chính Chúa đã đặt tôi tớ Chúa đây lên ngôi kế vị vua Đavít, mặc dầu con còn trẻ người non dạ. Con ở giữa một đám dân đông đúc không đếm nổi. Xin cho tôi tớ Chúa đây một tâm hồn biết lắng nghe để cai trị dân Chúa và phân biệt phải trái.”
Ông xin Chúa cho ông một tâm hồn biết lắng nghe là lắng nghe ai? Chắc chắn ông không xin được lắng nghe dân hay nghe bất cứ ai khác, mà ông xin cho có một tâm hồn biết lắng nghe tiếng Chúa, biết làm theo ý Chúa. Ông xác tín rằng: Đoàn dân không phải là dân của ông, mà là dân của Chúa, ông được lên ngôi làm vua không phải vì tài năng hay tuổi tác, nhưng vì Chúa đã đặt ông lên làm vua và trao cho ông nhiệm vụ hướng dẫn dân Chúa. Qua lời cầu xin khiêm nhường như thế, Salômôn đặt mình và cả đoàn dân dưới sự lắng nghe và hướng dẫn của Chúa. Vì thái độ này, Thiên Chúa đã rất hài lòng, nên đã cho ông điều ông xin và cả những điều ông không dám xin. Thiên Chúa đã tuyên bố: “Ta ban cho ngươi một tâm hồn khôn ngoan minh mẫn, đến nỗi trước ngươi không ai được như ngươi và sau người sẽ không có ai bằng người.” Như vậy có thể nói, Salômôn trở thành một vị vua khôn ngoan vì biết chọn ý Chúa, biết đặt mình dưới sự hướng dẫn của Chúa.
Bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu kể hai dụ ngôn về những người được coi là khôn ngoan: “Nước Trời giống như chuyện kho báu được chôn vùi trong ruộng. Người kia gặp được thì liền chôn giấu lại rồi vui mừng đi bán tất cả những gì anh có mà mua thửa ruộng đó.” Vào thời điểm này ở Việt Nam, những người vay tiền ngân hàng để đầu tư vào đất đang có nguy cơ phá sản vì đất không bán được. Vậy thì anh chàng trong dụ ngôn khôn ngoan ở điểm nào?
Người đàn ông này không phải là nhà đầu tư, cũng không phải là nhà buôn. Anh quyết tâm mua thửa đất không phải để chờ thời cũng không phải vì miếng đất có mấy mặt tiền. Anh mua miếng đất vì anh biết trong miếng đất ấy có một kho tàng vô giá mà người khác không biết. Anh âm thầm chôn lại, về bán tất cả của cải những gì mình có để mua bằng được thửa đất. Anh không vay ngân hàng, cũng không mời người khác đầu từ chung, nhưng bằng nỗ lực bản thân và đánh đổi tất cả những gì anh đang có để mua thửa đất, trong đó có kho vàng. Anh tin rằng kho vàng đó sẽ có giá trị gấp bội lần những gì anh đã bán. Đoạn Tin Mừng hôm nay, tiếp nối đoạn Tin mừng tuần trước, Chúa Giêsu đang mặc khải về chính Ngài và Nước Trời. Vì thế, kho vàng mà người kia phát hiện là kho báu Nước Trời, là chính Chúa Giêsu. Vì khi Chúa rao giảng, không phải tất cả mọi người đều hiểu, tin và đón nhận Ngài. Trái lại, có nhiều người từ chối không muốn nghe, không muốn đón nhận. Nhưng có những người đã nhận ra giá trị cao quý đời đời của Nước Trời nơi Đức Giêsu, chính là kho báu hạnh phúc, nên đã từ bỏ mọi sự để đi theo Chúa, để có được Ngài, để “sở hữu” Ngài. Đó là những người khôn ngoan.
Dụ ngôn thứ hai kể về một thương gia săn ngọc quý. Đối với nhiều người, viên ngọc chưa được mài dũa cũng không khác gì một hòn đá xấu xí, nhưng với con mắt tinh tường của một thương gia, người này thấy bên trong lớp đất đá xù xì kia là một viên ngọc quý tuyệt đẹp. Giống như người nông dân trong dụ ngôn, anh chấp nhận đánh đổi, đặt cược cuộc đời và tất cả tài sản của anh vào việc mua bằng được viên ngọc. Viên ngọc này là Nước Trời được thể hiện và được rao giảng qua con người của Đức Giêsu. Trong khi nhiều người chỉ thấy nơi Đức Giêsu là con ông Giuse, thì có nhiều người khác đã tin nhận Ngài là Đấng Cứu Thế và đón nhận được Nước Trời.
Quyết định của hai người trong hai dụ ngôn trên được coi là quyết định khôn ngoan, vì đã dám đánh đổi của cải thế gian để mua lấy Nước Trời, đánh đổi cái hữu hạn để có được cái vĩnh cửu. Những ai dám từ bỏ chính mình, của cải thế gian, gia đình người thân cùng tất cả những gì đang có để đi theo Đức Giêsu, trước mặt người đời bị coi là khờ dại, nhưng trong cái nhìn của Thiên Chúa đó là những hành động, là quyết định khôn ngoan. Đến ngày tận thế, khi Thiên Chúa quy tụ tất cả mọi người như chiếc lưới chụp xuống, lúc đó những người khôn ngoan trước mặt Thiên Chúa sẽ được tuyển chọn vào Nước Trời, còn những kẻ khôn lỏi, khôn vặt theo kiểu thế gian thì bị quăng vào lửa.
Thưa quý OBACE, những gì thế gian cho là khôn thì trước mặt Thiên Chúa đó là những cái khờ dại; những gì người đời cho là giá trị thì trước mặt Thiên Chúa chẳng đáng là gì. Chỉ những ai dám chọn làm theo ý Chúa, chọn đặt mình dưới sự hướng dẫn của Chúa thì mới là người khôn ngoan đích thực. Cũng vậy, những ai vì hạnh phúc Nước Trời mà dám đánh đổi nhà cửa, ruộng vườn cùng với những gì mình có, là kẻ khôn ngoan trước mặt Thiên Chúa. Thiên Chúa sẽ không bao giờ để cho những ai tin tưởng theo Ngài phải thất vọng và Thiên Chúa sẽ ban Nước Trời cho những ai dám từ bỏ mọi sự để có được Chúa trong cuộc đời.
Trong cuộc sống, nhiều khi chúng ta mới chỉ dừng lại ở những hành động khôn lỏi, khôn vặt theo kiểu thế gian để kiếm được chút lợi trước mắt mà quên hạnh phúc lâu dài là Nước Trời. Nhiều người khác để mình rơi vào tình trạng khờ khạo, để cho ma quỷ và thế gian điều khiển, lôi kéo, khiến họ không thể cưỡng lại được những cách sống và hành xử mà ma quỷ bày ra như nói lời gian dối, làm ăn lừa lọc, lỗi công bằng, bác ái.
Xin cho chúng ta biết đặt mình dưới sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần, là Thầy dạy sự khôn ngoan. Xin Ngài giúp ta sống ơn Khôn Ngoan đã lãnh nhận để biết cân nhắc, chọn lựa Nước Trời và hạnh phúc đời đời cho mình và gia đình; xa tránh những gì có nguy hại cho đức tin và hạnh phúc Thiên Đàng của chúng ta. Amen.