Lm. Giuse Đỗ Đức Trí

MỒNG BA TẾT CANH TÝ 2020:

Từ trước đến nay, người Việt Nam thường đề cao dân tộc của mình, giới thiệu người Việt như những con người hiền lành, cần cù, chịu khó làm việc và thông mình. Nói như thế có lẽ không sai. Tuy nhiên, hiện nay Việt Nam đã dần trở thành một quốc gia công nghiệp, nhưng những thói quen thuộc về văn hoá nông nghiệp dường như vẫn chưa thay đổi cho phù hợp với sự biến chuyển của xã hội. Trong tựa sách: “Người Việt xấu Xí” của tác giả Vương Trí Nhàn đã liệt kê ra rất nhiều thói xấu dường như đã ăn vào máu thịt của nhiều người Việt. Một trong thói xấu đó là sự lè phè trong công việc, thói vô trách nhiệm, ỷ nại vào các mối quan hệ thân quen, không đúng giờ, không có tinh thần sáng tạo, chỉ giỏi bắt chước, ... Nhiều nhà đầu tư cũng than phiền về những thói xấu này của công nhân Việt Nam. Những thói xấu này tạo thành thái độ không tốt khi làm việc và dĩ nhiên sẽ để lại ảnh hưởng xấu cho công việc, và tạo cái nhìn không thiện cảm trong mắt của người nước ngoài.

Bước vào ngày Mồng Ba Tết, Giáo Hội mời gọi chúng ta phó dâng mọi toan tính công việc cho Thiên Chúa và xin Chúa chúc lành, giúp chúng ta biết thánh hoá công việc thường ngày của mình. Thánh hoá công việc là cầu xin Chúa giúp, để công việc hàng ngày thực sự trở nên những việc thánh thiện và qua công việc đó, chúng ta được nên thánh. Lời Chúa hôm nay chỉ cho chúng ta thái độ làm việc theo tinh thần của Tin Mừng, để có thể biến các công việc thường ngày nên những việc thánh thiện, sinh ích cho mình và người khác.

Bài đọc sách Sáng Thế cho thấy “thái độ” làm việc của Thiên Chúa. Với trình thuật này, Thiên Chúa được giới thiệu như một người thợ miệt mài làm tất cả mọi việc, từ việc gieo trồng, tưới nước, cầy cấy đất đai hoặc như một nghệ nhân khéo tay nặn ra các sinh vật. Sau cùng Thiên Chúa làm nên một tác phẩm tuyệt đẹp đó là nặn lên con người và dùng quyền năng để thổi sinh khí vào lỗ mũi, trao ban cho con người sự sống. Thiên Chúa còn trồng cây, tạo bóng mát, cho suối chảy quanh tạo cảnh quan thơ mộng và đặt vào đó con người mà chính Ngài nặn ra. Qua trình thuật này cho thấy Thiên Chúa như người thợ làm việc với một thái độ chăm chỉ cần mẫn và sáng tạo. Nhưng quan trọng hơn, Thiên Chúa làm tất cả những việc tốt đẹp đó không phải để giữ riêng hay làm lợi cho Ngài, nhưng Thiên Chúa làm là vì con người và để trao tặng cho con người.

Khi đã hoàn tất công trình sáng tạo vũ trụ trời đất, Thiên Chúa thấy tất cả mọi sự đều tốt đẹp, “Đức Chúa là Thiên Chúa đem con người đặt vào vườn Eđen để cầy cấy và canh giữ đất đai.” Chi tiết này Kinh Thánh cho thấy, khi trao công trình sáng tạo cho con người, công trình này vừa mới hoàn tất, đang trong tình trạng hết sức tốt đẹp, Thiên Chúa muốn con người tiếp tục công việc của Chúa là cầy cấy, chăm sóc, có trách nhiệm phải gìn giữ, bảo vệ, làm cho vũ trụ này thêm tốt đẹp hơn, không để cho nó tồi tệ đi. Điều đó có nghĩa là con người được trao cho một tư cách là cộng tác viên và là người quản lý được Chúa tín nhiệm. Thiên Chúa không dựng nên con người theo mẫu các công tử con nhà giàu, cũng không đặt con người vào vườn địa đàng như khách du lịch dạo chơi ngắm cảnh, nhưng là để cho con người lao động, canh tác và có trách nhiệm cộng tác với Thiên Chúa làm cho công trình tạo dựng nên tốt đẹp hơn. Như thế, làm việc hàng ngày là cách thể hiện lòng yêu mến, biết ơn và tinh thần trách nhiệm đối với Thiên Chúa. Đây chính là thái độ làm việc mà Chúa muốn và Giáo Hội hướng dẫn chúng ta trong ngày Mồng Ba Tết này.

Câu chuyện những người đầy tớ và những nén bạc trong Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu nhắc đến thái độ cần thiết khi làm việc: “Một người kia sắp đi xa, ông gọi các đầy tớ đến mà giao phó của cải mình cho họ. Ông đưa cho người này năm yến, người kia hai yến, người khác nữa một yến tuỳ khả năng riêng mỗi người.” Điều này có nghĩa là ông chủ đã hoàn toàn tin tưởng các đầy tớ của mình và cũng biết khả năng riêng của mỗi người. Vì thế ông trao cho họ hoàn toàn phù hợp với khả năng, không quá sức. Vì hiểu được tấm lòng và sự tin tưởng của ông chủ, những đầy tớ này đã bắt tay vào làm việc với tất cả lòng yêu mến, sự nhiệt thành để đáp lại sự tín nhiệm của ông. Họ làm việc với tinh thần trách nhiệm cao như thể làm việc của mình. Người đã lãnh năm nén đã sinh lời được năm nén khác, người hai nén cũng sinh lời được hai nén khác.

Tuy nhiên, người lãnh một nén đã không có được tinh thần trách nhiệm như những người kia, anh đã chọn giải pháp đào lỗ chôn giấu nén bạc của chủ. Có lẽ vì anh không nhận ra sự tín nhiệm của chủ, cũng không yếu mến ông chủ. Anh cho rằng số bạc đó là của chủ, không phải là của anh, nên anh không làm lời. Anh cho rằng mình chỉ cần giữ cho đến lúc chủ về sẽ trả lại cho chủ là hết bổn phận. Thế nhưng, anh đã sai lầm. Ông chủ đã đối xử quảng đại hơn anh nghĩ rất nhiều. Ông không những không đòi lại số bạc ông đã gửi, mà ông còn cho luôn cả gốc lẫn lời. Ngày ông trở lại, ông cho gọi những người đã nhận bạc của ông trình bày sổ sách. Người lãnh năm nén đã sinh lời được năm nén khác, người lãnh hai nén cũng lời được hai nén khác. Ông chủ đã khen những đầy tớ này: “Khá lắm! Anh là người tài giỏi và trung thành. Được giao ít mà anh đã trung thành thì tôi sẽ giao nhiều cho anh. Hãy vào mà hưởng niềm vui của chủ anh.” Như vậy, ông chủ khen những đầy tớ này là vì họ đã trung thành làm việc không chỉ khi ông hiện diện, mà ngay cả khi ông vắng mặt, họ vẫn làm việc hết trách nhiệm, hết lương tâm của mình, không giả dối, không lè phè lười biếng.

“Rồi người lãnh một nén cũng đến và nói: Thưa ông, tôi biết ông là người hà khắc, gặt chỗ không gieo thu nơi không vãi. Vì thế tôi đâm sợ mới đem chôn giấu yến bạc của ông dưới đất. Của ông vẫn còn nguyên đây.” Ông chủ đã không hài lòng về thái độ và suy nghĩ của người này. Anh tìm cách biện minh cho sự lười biếng, thiếu trách nhiệm và phụ lòng tin của chủ bằng cách vu khống cho chủ. Ông chủ đã trách anh: “Anh là người đầy tớ xấu xa và biếng nhác! Anh đã biết tôi gặt chỗ không gieo thu nơi không vãi, thì đáng lý ra anh phải gửi số bạc của tôi vào ngân hàng, để khi tôi đến, tôi thu được cả vốn lẫn lời chứ!” Ông chủ đã thu hồi yến bạc khỏi tay nó và trao cho người đã có mười nén. Còn tên đầy tớ vô dụng này bị quăng ra chốn tối tăm bên ngoài. Ở đó phải khóc lóc nghiến răng.

Thưa quý OBACE, qua câu chuyện rõ ràng cho thấy thái độ làm việc hết sức quan trọng. Một khi mỗi người ý thức được rằng, dù mình đang làm bất cứ công việc lương thiện nào, thì cũng giống như yến bạc Chúa trao cho chúng ta. Chúa muốn chúng ta nhận ra sự yêu thương quan phòng của Chúa và làm việc trong sự tin tưởng phó thác cho Chúa, làm việc hết mình với tất cả trách nhiệm còn kết quả lời hay thua lỗ là hoàn toàn do Thiên Chúa. Hơn nữa, khi làm việc với tinh thần trách nhiệm như thế, chúng ta còn mang một sứ mạng cao trọng hơn đó là được cộng tác với Thiên Chúa để làm cho vũ trụ và cuộc sống này thêm tốt đẹp hơn.

Khi mỗi người ý thức được như vậy, thì dù chúng ta làm công việc nặng nhọc hay nhẹ nhàng, lao động trí óc hay chân tay, thì chúng ta cũng đang là những người đầy tớ được Chúa tín nhiệm trao phó. Do đó khi mỗi người từng ngày miệt mài hy sinh từng giọt mồ hôi, từng giọt nước mắt, những lao công vất vả giãi nắng dầm sương là từng ngày chúng ta đang sinh lời cho cuộc sống hiện tại, cho gia đình và trở thành công phúc cho chúng ta trước mặt Chúa mai sau.

Chắc chắn Chúa không muốn chúng ta trở thành kẻ lười biếng, bỏ phí những khả năng vốn liếng Chúa ban. Chúa không muốn chúng ta chôn giấu những tài năng, nhưng mỗi người cần phải khám phá ra những khả năng Chúa ban và làm cho khả năng ấy được phát huy tối đa đem lại lợi ích cho mình, cho người khác và làm đẹp thêm vũ trụ và cuộc sống. Tuổi trẻ, sức khoẻ, thời giờ, khả năng, là điều kiện và cơ hội hiện tại đó là những yến bạc Chúa trao cho mỗi người. Chúng ta không thể chôn vùi tuổi trẻ trong u mê nghiện ngập, hưởng thụ, cũng đừng hoang phí sức khoẻ của mình với những hình thức ma tuý, ăn chơi, phung phí sức khoẻ quá mức. Cũng vậy, thời gian là số vốn có hạn Chúa trao cho mỗi người khác nhau, là số vốn không thể phục hồi, đừng tiêu phí thời gian vào những chuyện vô ích, đừng để thời gian trôi qua uổng phí, hoặc than thân trách phận, nhưng cần biết tận dụng tối đa thời gian để sống và làm những việc có ích.

Gia đình, vợ chồng, con cái cũng là “tài sản” quý giá Chúa ban, vì thế hãy trân trọng gia đình, vợ chồng, con cái mình. Mỗi thành viên cần cố gắng hết mình để vun đắp và làm cho gia đình mình ngày càng êm ấm thuận hoà; làm cho gia đình có thêm nhiều tiếng cười nhiều niềm vui và hạnh phúc hơn. Các bậc cha mẹ có bổn phận làm việc để đem thêm nhiều cơm bánh cho gia đình nhưng phải là “cơm sạch, áo sạch và tiền sạch” đừng quên rằng: “Con người sống không chỉ nhờ cơm bánh, nhưng còn sống bằng Lời Chúa”; sống bằng tình yêu và cần thời giờ, sự lắng nghe và cảm thông hơn là tiền bạc.

 Xin Chúa chúc lành cho các gia đình, cho công việc, toan tính của các gia đình. Xin cho mọi người biết làm việc với tinh thần yêu mến và làm việc theo giới răn lề luật của Chúa. Amen.