Lm,. Giuse Đỗ Đức Trí

CHÚA NHẬT XXXI TN A:
Người ta nói rằng: Con đường dài nhất, xa nhất, không phải là con đường Bắc – Nam, nhưng là đoạn đường từ miệng đến đôi tay. Đúng thật như vậy, nói rất dễ, nhưng thực hành mới khó; góp ý, phê bình, chỉ trích thì dễ, nhưng bắt tay vào làm mới khó. Tình trạng này xảy ra ở tất cả mọi người, từ việc linh mục giảng dạy trong nhà thờ thì tốt, nhưng nhiều khi hành xử không tốt; lời tuyên bố, hứa hẹn của những người lãnh đạo rất đẹp, nhưng không thực hiện; những lời khuyên cho người khác hoặc cho con cháu rất hay, nhưng chính ông bà, cha mẹ lại không thực hiện. Bên cạnh đó cũng có những người nói ít nhưng làm nhiều, giảng dạy khuyên bảo bằng việc làm trước khi dùng lời nói.
Qua tiên tri Malakhi, Thiên Chúa đã cảnh báo các tư tế và giới lãnh đạo Do Thái: nhiệm vụ của họ là làm cho Danh Chúa được biết đến giữa muôn dân. Bổn phận của họ là phải sống gương mẫu theo lề luật của Thiên Chúa và giảng dạy, hướng dẫn dân Chúa sống theo đường lối của Ngài. Nếu họ chu toàn lề luật và sống gương mẫu, họ sẽ đón nhận được phúc lành của Chúa. Trái lại, nếu không sống đúng với đòi hỏi của Chúa, Chúa sẽ khiến phúc lành thành tai hoạ đổ xuống trên họ. Trong thực tế, ngay từ thời Cựu Ước cho thấy, các tư tế đã lạm dùng quyền hành Chúa trao, sống trái ngược với lề luật; họ còn dẫn dân đi trật đường làm cho nhiều người lạc lối.
Trong bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu trách các vị lãnh đạo Do Thái vì họ nói mà không làm, giảng dạy mà không thực hành. Nhưng tệ hơn là lối sống của những người lãnh đạo này, lại hoàn toàn đi ngược với những gì họ đã rao giảng, trở thành gương xấu cho dân Chúa. Chúa Giêsu không phủ nhận hoàn toàn những điều tích cực và tốt đẹp nơi các luật sĩ và biệt phái. Vì thế, Chúa nói với đám đông: Các kinh sư và biệt phái ngồi trên toà ông Môsê mà giảng dạy, tức là những người này giảng dạy với một sứ mạng mà luật đã trao cho họ. Họ giảng dạy nhân danh Chúa, nhân danh lề luật mà Môsê đã truyền lại. Thế nên, Chúa dạy rằng: “Tất cả những gì họ nói, anh em hãy làm và tuân giữ.” Vì họ giảng là giảng lề luật của Thiên Chúa, họ nói nhân danh Thiên Chúa, đó là điều đúng, phải đón nhận và thực hành.
Tuy nhiên, điều mà Chúa Giêsu chê trách, đó là lối sống của những người này. Đời sống của họ ngôn hành bất nhất, lời nói, lời giảng dạy không đi đôi với việc làm, nhiều khi còn trái ngược với lời giảng dạy: “Những việc họ làm thì anh em đừng có làm theo, vì họ nói mà không làm.” Những luật sĩ và biệt phái đã sống thế nào? Họ chất những gánh nặng lên vai người ta, còn chính họ thì không một ngón tay động vào. Những người này có trách nhiệm đọc và giải thích luật Môsê cho dân Israel mỗi ngày Sabát. Từ ban đầu, Chúa ban lề luật qua Môsê chỉ có mười điều gọi là Thập điều. Tuy nhiên, với thời gian, các luật sĩ đã giải thích và biến luật trở nên vô cùng cồng kềnh, nặng nề, phức tạp và chi tiết. Họ biến từ Thập điều trở thành hàng trăm điều quy định bắt buộc phải tuân giữ và cũng hàng trăm điều cấm không được làm. Luật trở nên nhiều đến độ một người dân thường không thể nhớ hết, không thể hiểu hết tại sao phải giữ và tại sao phải tránh. Trong khi dân chúng phải tuân giữ rất nhiều điều, thì các luật sĩ và biệt phải lại tự miễn trừ cho mình nhiều điều không phải giữ. Họ tự cho mình quyền ưu tiên không phải giữ luật. Vì thế, mà đời sống của họ hoàn toàn trái ngược với những điều họ giảng dạy.
Ngoài những luật ưu tiên dành cho giới lãnh đạo, các biệt phái còn là những người chuộng hình thức bên ngoài, tìm lời khen, tìm sự trọng vọng nơi người khác. Họ thể hiện ra bên ngoài với một bộ dạng đạo đức, với hình thức áo quần xúng xính, nhưng đời sống thì bê bối xấu xa, trở nên gương xấu cho người dân: “Họ làm mọi việc cốt để cho thiên hạ thấy, nới rộng hộp kinh, may dài tua áo, tìm chỗ nhất trong hội đường, thích được chào hỏi, thích được xưng tụng là thầy.” Những việc làm này cho thấy các luật sĩ và biệt phái muốn làm cho bản thân nổi bật, nhưng lại làm lu mờ Thiên Chúa – Đấng mà họ phải rao giảng. Đó là một số việc làm chướng tai gai mắt mà Chúa Giêsu chỉ ra để cánh báo mọi người, đừng để mình rơi vào lối sống hình thức như vậy.
Khi nói đến những mặt trái của các luật sĩ và biệt phái, Chúa Giêsu muốn các môn đệ của Ngài phải tránh xa lối sống giả hình và lối sống vô cảm của họ. Chúa muốn các môn đệ của Chúa phải có một nếp sống hoàn toàn khác, đó là sống với nhau trong tình anh em trong gia đình của Thiên Chúa. Đó là lối sống khiêm nhường trước mặt Chúa và mọi người, nhiệt thành phục vụ anh chị em một cách vô vị lợi, không tính toán. Mỗi thành viên trong gia đình của Thiên Chúa có những vị trí và nhiệm vụ khác nhau, nhưng những vị trí và nhiệm vụ này không biến kẻ ấy thành kẻ ăn trên ngồi trước, cũng không phải để tìm kiếm vinh dự lợi lộc cho bản thân và gia đình, nhưng là để phục vụ và yêu thương. Vì thế, Chúa Giêsu nói rất cụ thể: “Anh em đừng để ai gọi mình là thầy, vì anh em chỉ có một Thầy; còn tất cả là anh em với nhau. Anh em đừng gọi ai dưới đất là cha, vì anh em chỉ có một Cha là Cha trên Trời. Anh em đừng để ai gọi mình là người chỉ đạo, vì anh em chỉ có một Vị chỉ đạo là Đức Kitô.”
Dựa vào những lời dặn này, mà một số người cực đoan và anh em Tin Lành đặt vấn đề: Tại sao người Công giáo gọi các linh mục là cha, là thầy? Chữ cha, chữ thầy và người chỉ đạo mà Chúa Giêsu cảnh báo không theo nghĩa ngữ của chúng ta hôm nay. Nhưng theo nghĩa mà luật sĩ và các biệt phái tìm kiếm mà Chúa Giêsu đã nhắc nhở ở trên. Sống trong gia đình của Chúa là Giáo Hội, vẫn phải có tổ chức, có nhiệm vụ cho mỗi người khác nhau. Chữ cha, chữ thầy trong Giáo Hội ngày nay không theo nghĩa của các luật sĩ và biệt phái tìm kiếm. Giống như các người cha trong gia đình, một số người được Giáo Hội trao ban sứ vụ đặc biệt để họ nhân danh Giáo Hội sinh ra các tín hữu trong đời sống đức tin, họ trở nên người cha vì đã sinh ra các tín hữu trong Bí tích; các linh mục còn phải chăm lo cho mọi thành viên với trái tim nhân hậu của một người cha và với sự kiên nhẫn khôn ngoan dạy bảo như một người thầy để hướng dẫn, giúp đỡ anh chị em. Những người này đang thi hành sứ vụ nhân danh Thiên Chúa là Cha và nhân danh Giáo Hội là Mẹ và là Thầy, đồng thời cũng là anh chị em trong đại gia đình của Thiên Chúa.
Thưa quý OBACE, là môn đệ của Chúa Giêsu và là thành viên trong gia đình Giáo Hội, chúng ta được Lời Chúa nhắc nhở cảnh báo đừng để mình rơi vào lối sống hình thức giả dối như các luật sĩ và biệt phái; đừng để mình đi tìm kiếm địa vị, công danh, chức tước, bổng lộc trong Giáo Hội như kiểu người đời vẫn tìm kiếm ngoài xã hội. Là Con cái, môn đệ của Chúa trong Giáo Hội, chúng ta được mời gọi sống khiêm nhường trước mặt Chúa và mọi người, hết lòng yêu thương và phục vụ anh chị em với tất cả khả năng, sức lực. Khiêm tốn để không cao ngạo kiêu căng mỗi khi làm được một việc gì đó, nhưng chân thành phục vụ nhau, phục vụ Giáo Hội trong tinh thần huynh đệ yêu thương.
Mỗi người đều được Chúa trao cho trách nhiệm khác nhau, là linh mục, tu sĩ hay là cha mẹ trong các gia đình, chúng ta có bổn phận phải dạy dỗ, hướng dẫn những người Chúa trao cho ta. Hướng dẫn dạy bảo không chỉ bằng lời nói nhưng là bằng việc làm gương sáng cho người khác. Không chỉ làm gương sáng, chúng ta còn phải trở thành gương mẫu cho những người bên cạnh và những người khác noi theo. Khi chúng ta trở thành mẫu gương tốt, Chúa sẽ chúc phúc cho ta và sẽ làm cho lời nói của ta dễ chạm đến trái tim, tâm hồn người khác.
Xin cho tất cả các tín hữu luôn làm cho đời sống của mình trở nên phù hợp với khuôn mẫu là Chúa Giêsu; xin cho chúng ta trở nên những môn đệ đích thật của Chúa từ lời nói đến việc làm; và xin cho lời nói và việc làm của ta luôn thể hiện đúng với Tin Mừng và lề luật của Chúa. Amen.