Lm. Giuse Đỗ Đức Trí

CHÚA NHẬT IV TN A:
Những ngày đầu năm dương lịch 2023 vừa qua, nhiều người đã cùng chia sẻ với sự mất mát của Giáo Hội qua đám tang của Đức nguyên Giáo Hoàng Bênêđictô XVI. Ngài được thế giới đánh giá là một triết gia, một nhà thần học lỗi lạc của thế kỷ 20. Khi trở thành Giáo Hoàng, Ngài chỉ nhận mình như một người thợ được Chúa mời gọi chăm sóc vườn nho của Chúa. Vì thế, cả triều đại giáo hoàng của Ngài toát lên sự cần mẫn, khiêm nhường và thánh thiện. Những năm tháng lui về nghỉ dưỡng, Ngài sống trong sự thinh lặng và cầu nguyện cho Giáo Hội.
Trong đám tang của Ngài, một trong những điều khiến nhiều người chú ý và lấy làm ngạc nhiên: Giáo Hoàng là một vị thủ lãnh của hàng tỷ người Công giáo trên toàn thế giới (là vua), là lãnh tụ Thành Quốc Vatican xét về mặt xã hội. Vậy mà, trong lễ tang của Ngài không có một lãng hoa nào. Chiếc quan tài của ngài chỉ là mấy miếng ván ép đơn giản, tiết kiệm hết sức có thể, không chi tiết, không trang trí cầu kỳ. Trong Thánh lễ, chiếc quan tài được đặt ở giữa sân không bục kê, không bệ kiệu. Một đám tang có lẽ nghèo hơn mọi đám tang mà chúng ta từng thấy. Tại sao đám tang của các quan chức khác thì vòng hoa ngập nhà, còn đám tang của vị Giáo Hoàng lại đơn giản, nghèo nàn đến khó tin như thế? Thưa, có lẽ dù là Giáo Hoàng thì đám tang của Ngài cũng đúng nghĩa là đám tang của một người thợ làm vườn, của một người chăn chiên mà thôi.
Tinh thần khó nghèo nơi Đức Giáo Hoàng Bênêđictô XVI được thể hiện từ trong cách sống, cách tiếp xúc trò chuyện với mọi người, với các nguyên thủ quốc gia đến thăm và còn được thể hiện qua cả cái chết và đám tang của Ngài. Phải chăng nếp sống nghèo khó đó đã phản ánh được tinh thần nghèo khó của Tin Mừng mà Chúa Giêsu đã chúc phúc: Phúc cho những ai có tinh thần nghèo khó, vì Nước Trời là của họ.
Trong lúc cả thế giới như bị cuốn vào sự giàu sang, thì Giáo Hội vẫn kiên trì với tinh thần nghèo khó của Tin Mừng. Đối với nhiều người để sống theo những đòi hỏi của các mối phúc hôm nay dường như là điều không thể. Nhưng đối với chúng ta, lời mời gọi này là điều kiện, là tiêu chuẩn để được vào Nước Trời. Trong những tuần đầu tiên của mùa Thường niên, Tin Mừng thuật lại những ngày đầu sứ mạng công khai loan báo Tin Mừng của Chúa Giêsu. Tám mối phúc Đức Giêsu công bố hôm nay, được coi như bản Hiến Chương của Nước Trời, là tiêu chuẩn và là những con đường giúp người tín hữu có thể đạt được hạnh phúc thật đời đời.
Mở đầu của Tám mối phúc là lời chúc phúc cho những người có tinh thần nghèo khó, vì Nước Trời là của họ. Có thể nói được rằng, có tinh thần nghèo khó là điều kiện đầu tiên để vào Nước Trời. Nghèo khó mà Tin Mừng nói đến không nhắm vào nghèo khó về của cải vật chất, mà là tinh thần nghèo khó. Trong cuộc sống thường ngày, ai cũng muốn tìm kiếm cho mình sự giàu sang đầy đủ. Tuy nhiên, con người luôn bị cám dỗ đi đến chỗ tham lam, muốn cho có thật nhiều tiền, và không ai thấy mình đủ. Vì thế, có những người để cho sự giàu có đè lấp cả cuộc đời, để cho sự tham lam, ham muốn tiền bạc giàu sang chi phối, khiến họ không còn nghĩ đến Thiên Chúa, đến anh em, đến hạnh phúc đời đời. Họ biến tiền bạc, của cải, giàu sang trở thành cùng đích và thành ông chủ, thành thần linh của mình.
Trái lại, người có tinh thần nghèo khó là người sống thanh thoát với tiền bạc của cải, coi tiền bạc của cải chỉ là phương tiện. Người có tinh thần nghèo khó biết đặt Chúa là cùng đích cuộc đời và đặt ưu tiên trong việc tìm kiếm Thiên Chúa và hạnh phúc Nước Trời cho mình và người thân. Người giàu có thường bị cám dỗ sống kiêu căng hưởng thụ, cậy vào sức mình. Người có tinh thần nghèo khó thì luôn biết cậy trông và đặt trọn hiện tại, tương lai cho sự quan phòng của Chúa. Trong mọi hoàn cảnh, dù thành công hay thất bại họ luôn sống trong sự cậy trông và tín thác cho Chúa. Vì thế, Thiên Chúa sẽ ban tặng cho họ Nước Trời làm gia nghiệp, là phần thưởng, là cùng đích và hạnh phúc cho những người ấy.
Kế đến là lời chúc phúc cho những người sống hiền lành vì họ sẽ được Đất Hứa làm gia nghiệp. Đất đai vốn là ước mơ tìm kiếm và chiếm hữu của con người. Vì tranh giành, tìm kiếm đất đai mà nhiều người đã trở nên gian ác, xảo trá, hung dữ. Điều này vẫn đang diễn ra ở cấp độ các quốc gia như cuộc chiến tại Ukraina và cấp độ gia đình, hàng xóm láng giềng. Trong các mối phúc hôm nay, Chúa chúc phúc cho những người hiền lành và Chúa sẽ ban cho họ Đất Hứa là Nước Trời làm gia nghiệp. Đất hứa này không thể tranh chấp, giành giật bằng bạo lực hay sự gian dối. Đất Hứa Nước Trời chỉ được ban cho những người dám sống hiền lành trong thế giới hôm nay.
Trong lúc xã hội ngày nay dường như đã đánh mất tình yêu thương, lòng nhân ái, con người thường cư xử với nhau bằng bạo lực, Chúa Giêsu chúc phúc và mời gọi chúng ta dám sống hiền lành. Hiền lành không có nghĩa là khù khờ nhu nhược. Hiền lành cũng không phải là cù lần, cam chịu. Nhưng hiền lành là biết dùng sự khôn ngoan, sự hiền hoà để cư xử với nhau, dùng tình yêu thương và lòng bác ái để đối đãi với nhau. Người hiền lành còn dám chấp nhận sự nhường nhịn và hy sinh, chấp nhận thua thiệt trước mặt người đời vì Chúa và vì hạnh phúc Nước Trời mai sau.
Tiên tri Sôphônia đã nói đến việc Thiên Chúa yêu thương chúc phúc cho những kẻ hiền lành, nghèo hèn, bé nhỏ. Qua lời vị tiên tri, Thiên Chúa sẽ biến những sự bé nhỏ thành những việc lớn lao; sẽ dùng những con người khiêm nhường bé nhỏ để làm những việc vĩ đại và sẽ dùng những gì bị coi là tầm thường trước mặt người đời để làm nên những việc phi thường. Những người nghèo hèn, hiền lành biết cậy trông vào Thiên Chúa, Thiên Chúa sẽ yêu thương ra tay chúc phúc và sẽ bênh vực họ. Cũng theo tiên tri Sôphônia, kẻ nghèo hèn trước mặt Thiên Chúa không phải là nghèo tiền bạc, nhưng là những kẻ: không làm chuyện gian ác bất công; không ăn gian nói dối, miệng lưỡi sẽ không nói lời phỉnh gạt. Chính Thiên Chúa sẽ là Đấng chăn dắt và hướng dẫn họ.
Thưa quý OBACE, sống cách triệt để theo những mối phúc hôm nay có biến chúng ta trở thành lạc hậu quê mùa không? Sống khó nghèo và hiền lành theo đòi hỏi của Chúa có cản trở chúng ta tìm kiếm sự sung túc cho bản thân và gia đình không? Thưa chắc chắn là không.
Chúng ta vẫn phải sống và dùng hết khả năng, sức lực và các điều kiện Chúa ban để làm cho cuộc sống của mình và gia đình thêm sung túc. Nhưng điều quan trọng khác biệt là chúng ta sẽ tìm kiếm và làm giàu bằng cách nào? Chúng ta không thể kiếm tiền, làm giàu bằng mọi giá; chúng ta cũng không thể để cho khao khát làm giàu lấn chiếm và thay thế chỗ của Thiên Chúa trong cuộc đời, biến mình trở thành kẻ kiêu căng, ngông cuồng chống lại Thiên Chúa. Trái lại, cho dù giàu có hay nghèo khó vật chất, ta vẫn phải luôn đặt Chúa làm ưu tiên, đặt Chúa làm gia nghiệp, là hạnh phúc và là mục tiêu tìm kiếm của mình và gia đình. Chúng ta cũng không thể để cho sự giàu sang và của cải vật chất chiếm hết cả thời giờ và sự quan tâm của mình, khiến cho Thiên Chúa không còn chỗ trong cuộc đời ta nữa. Giàu sang mà không có chỗ cho Thiên Chúa trong tâm hồn là một sự giàu sang bất hạnh.
Cũng vậy, trong xã hội con người chạy theo xu hướng bạo lực, kiêu ngạo, cậy dựa vào của cải và sức riêng của mình, chúng ta được mời gọi dám sống và cư xử với mọi người cách hiền lành và khiêm nhường. Người hiền lành biết lấy tình yêu thương, lòng quảng đại để đối đãi với nhau. Người hiền lành sẽ biết kiềm chế sự nóng nảy, hung dữ của bản năng, để nói và cư xử với nhau cách hiền hoà, nhẫn nại.
Chúng ta sẽ phải sống các mối phúc mà Chúa Giêsu công bố hôm nay, đặc biệt là sống tinh thần khó nghèo và hiền lành khiêm nhường từ trong gia đình qua cách chúng ta làm ăn buôn bán, qua cách cư xử với vợ chồng con cái. Chúng ta sẽ thể hiện tinh thần nghèo khó trước mặt Chúa bằng việc siêng năng cầu nguyện đọc kinh sớm tối và tham dự Thánh lễ. Chúng ta sẽ sống sự hiền lành qua cách cư xử với nhau, với chòm xóm láng giềng và với những người chúng ta gặp gỡ.
Xin Chúa giúp chúng ta sống và thực hành các mối phúc mỗi ngày để nhờ đó chúng ta xứng đáng trở nên công dân của Nước Trời ngay tại thế gian này. Amen