LM. Giuse Đỗ Đức Trí

LỄ TRO 2025:

Cuộc chiến tranh tại Ukraine đã diễn ra hơn ba năm, đã lấy đi mạng sống của hàng trăm ngàn người và con số thương tật còn cao hơn như thế nữa. Vào thời điểm này, cả hai bên Nga và Ukraine cũng đã mệt mỏi vì chiến tranh, kinh tế kiệt quệ, cơ sở hạ tầng bị phá huỷ. Tuy nhiên, cả hai bên vẫn không tìm ra được giải pháp hoà bình, bởi vì họ không có được tiếng nói chung, không muốn nghe nhau, mặc dù có sự can thiệp trung gian của những quốc gia khác. Nhưng điều quan trọng hơn là không bên nào chịu ngừng bắn để đối thoại, cả hai bên vẫn không ngừng kết tội và cáo buộc nhau là kẻ gây ra chiến tranh. Cả hai đều muốn bên mình là bên chiến thắng và có lợi thế, chính vì vậy mà những hy vọng về hoà bình tại đây vẫn còn rất xa và gặp nhiều trở ngại.
Thưa quý OBACE, lời kêu gọi sống Mùa chay không phải là lời kêu gọi chung chung, nhưng là mời gọi mỗi chúng ta dám bỏ hòn đá trên tay của mình xuống để bắt tay nhau, làm hoà với Chúa và với nhau. Mùa chay mời gọi chúng ta quên đi quá khứ để bắt đầu một nếp sống mới, dứt khoát với tội, loại trừ thói xấu, làm nhiều việc tốt, việc hy sinh, nhất là đổi mới tâm hồn và cuộc sống của mình để nên những con người mới. Chúng ta tin rằng, chúng ta có thể được biến đổi hoàn toàn nên trong sạch, tinh tuyền, nên con người mới nhờ sự trợ giúp của Thiên Chúa.
Lời của Tiên tri Giôen hôm nay mời gọi chúng ta phải có một quyết tâm trở về với Chúa; một thái độ dứt khoát với quá khứ để làm lại con người mới: “Các ngươi hãy thật lòng trở về với Ta, hãy ăn chay khóc lóc và than van.” Nghe Lời Chúa qua đoạn sách tiên tri Giôen hôm nay, chúng ta hình dung Thiên Chúa như người Cha, đứng ngồi không yên khi thấy con cái bị rơi vào vòng nguy hiểm bởi ma quỷ và tội lỗi. Sự đau lòng của Thiên Chúa không chỉ ở chỗ ma quỷ và tội lỗi bao vây con cái mình, mà chính con người đã chủ động thông đồng, mở cửa để dẫn ma quỷ và tội lỗi vào trong tâm hồn mình. Vì thế, Thiên Chúa như khẩn thiết “van xin” con cái: “Hãy xé lòng chứ đừng xé áo, hãy thật lòng trở về cùng Đức Chúa là Thiên Chúa các ngươi.”
Lý do và cũng là động lực thôi thúc để mọi người từ bỏ con đường tội lỗi, từ bỏ ma quỷ quay về với Chúa là vì Thiên Chúa giàu lòng xót thương. Lời lẽ trong đoạn sách Giôen hôm nay cho thấy Thiên Chúa như một người Cha thương con đến “mù quáng”. Con cái sai lỗi chắc chắn sẽ bị cha mẹ sửa phạt, nhưng Thiên Chúa sau khi sửa phạt con người vì những sai lỗi thì Ngài lại ân hận, hối tiếc vì đã giáng hoạ cho con người. Sau khi đã sửa phạt để cho con người tỉnh ngộ, Thiên Chúa lại xót thương, băng bó, chữa lành và còn ban ân phúc cho con người. Thiên Chúa chúng ta là như thế, “Ngài chậm giận lại giàu tình thương”; và cho dù có giận thì cũng “giận thì giận mà thương thì thương”.
Điều mà Thiên Chúa chờ đợi nơi chúng ta, không phải là sự ủ rũ khóc lóc, cũng không phải là dằn vặt bởi quá khứ, mà là bắt đầu một tương lai mới. Tiên tri Giôen dùng những hình ảnh tươi sáng để diễn tả nếp sống mới mà mỗi người phải bắt đầu: “Hãy rúc tù và, công bố mở đại hội, hãy quy tụ từ cụ già đến thiếu nhi để bắt đầu một thời kỳ chay thánh, thanh luyện đời sống tẩy rửa tâm hồn.” Mỗi người phải dứt khoát từ bỏ thú vui riêng của mình như: “Tân lang hãy ra khỏi loan phòng, tân nương hãy rời bỏ khuê phòng; hãy tiến ra tiền đình và tế đàn để phụng sự Đức Chúa và kêu xin lòng thương xót của Chúa.” Lời của tiên tri Giôen ngày xưa cũng đang là lời kêu gọi từng người chúng ta, tin tưởng vào lòng thương xót tha thứ của Chúa để thật tâm, dứt khoát ăn năn trở về, sống theo giới răn lề luật của Chúa, làm lại cuộc đời mới. Đối với ma quỷ và tội lỗi, con người không thể có những thái độ bắt tay, thoả hiệp hay sống chung với chúng, nhưng phải cùng nhau dứt khoát, làm lại một nếp sống mới, thời đại mới, thời đại của tình thương và ơn cứu độ của Thiên Chúa.
Tin Mừng hôm nay, Đức Giêsu chỉ cho chúng ta cách thức để dứt khoát với quá khứ, làm mới lại tâm hồn, sống với Chúa cách thật tâm, thật tình, chân thành và tín trung, thực hành những việc đạo đức: bác ái, cầu nguyện, hy sinh và chay tịnh.
Chúa Giêsu dạy, khi làm việc lành, việc tốt, việc bác ái thì phải làm cách âm thầm và làm vì lòng yêu mến Chúa, yêu mến anh em: “Khi bố thí đừng khua chiêng đánh trống cốt để người ta khen.” Con người chúng ta thường bị cám dỗ phô trương hình thức, tìm kiếm lời ca ngợi từ người khác. Vì thế mỗi khi làm việc tốt, họ thường muốn khoe với mọi người. Nhiều người làm việc bác ái không phải vì tình thương thật sự dành cho anh em, nhưng là để lợi dụng, dùng người nghèo đánh bóng tên tuổi của mình, và cũng có nhiều người khác nhân danh người nghèo để trục lợi cá nhân mà không có lòng chạnh thương với họ. Chúa Giêsu không muốn chúng ta như thế, nhưng Người đòi: “Còn anh, khi bố thí, đừng cho tay trái biết việc tay phải làm.” Thiên Chúa là Đấng thấu suốt tận trong tâm hồn, sẽ nhìn thấy việc làm và tấm lòng của chúng ta, Ngài sẽ không bao giờ chịu thua lòng quảng đại của chúng ta.
Kế đến là việc cầu nguyện, Chúa Giêsu muốn chúng ta sống thân tình với Chúa, cầu nguyện chính là cuộc gặp gỡ, trò chuyện và đặt mình hiện diện trước mặt Chúa. Vì thế, “khi cầu nguyện, anh em đừng làm như bọn đạo đức giả. Chúng thích cầu nguyện trong hội đường, ngoài ngã ba cho người ta thấy.” Thiên Chúa không bao giờ muốn một cuộc trò chuyện, gặp gỡ hình thức giả dối như thế. Chúa muốn con người dành cho Chúa những cuộc gặp gỡ, chuyện trò tâm tình, thân thiết như cha con, như bạn hữu. Cầu nguyện không chỉ là nói thật nhiều với Chúa, mà còn là dành những phút thinh lặng để nghe được tiếng Chúa nói. Vì thế, để nghe được tiếng Chúa nói, cần phải có một tâm hồn tĩnh lặng, không bị chi phối bởi ngoại cảnh hay công việc, thật sự dành trọn vẹn con người và thời giờ cho Chúa. Chúa sẽ nói và ta có thể nghe tiếng Ngài: “Hãy vào phòng đóng cửa lại và cầu nguyện cùng Cha của anh em, Đấng thấu suốt những gì kín đáo.”
Việc thứ ba Chúa dạy chúng ta, đó là việc chay tịnh mà chúng ta quen gọi là ăn chay. Chính vì có chữ “ăn” nên nhiều người chỉ dừng lại ở việc ăn gì, ăn bao nhiêu, những gì được ăn. Ở đây Chúa không nhấn mạnh đến việc ăn chay nhưng Chúa muốn nhắc ta thái độ giữ chay, sống chay tịnh. Như thế, việc chay tịnh Chúa muốn không phải là ủ rũ bên ngoài, nhưng mỗi người cần kiểm soát và làm chủ con người của mình. Con người chúng ta bị lôi kéo và chi phối bởi xác thịt, dục vọng, ham muốn bản năng. Nếu không kiềm chế và làm chủ nó, nó sẽ kéo chúng ta vào lối sống buông thả, dễ dãi, chiều theo xác thịt. Việc chay tịnh giúp chúng ta sáng suốt để làm chủ con người của mình, ép con người xác thịt sống theo kỷ luật của Tin Mừng, giúp con người vươn lên những điều cao thượng. Chúa không muốn chúng ta sống đạo cách giả dối hoặc hình thức bên ngoài, nhưng phải là một cố gắng liên tục điều chỉnh, cắt tỉa những đam mê, dục vọng và tính hư tật xấu, làm chủ bản thân, bắt nó quy phục Thiên Chúa. Đó chính là cách sống chay tịnh Chúa mong muốn.
Thưa quý OBACE, lát nữa đây chúng ta sẽ tiến lên nhận một nhúm tro rắc trên đầu, hành động ấy nhắc cho mỗi người nhớ đến thân phận giới hạn mong manh của mình. Chúng ta đã được tạo ra từ bụi đất, thì cũng sẽ phải trở về bụi đất, không ai sống mãi trên trần gian này. Thời gian sống trên trần gian quả là vắn vỏi, nhưng lại là cơ hội Chúa ban để mỗi người chuẩn bị cho cuộc sống đời đời của mình. Nhìn thấy thân phận mỏng manh, tro bụi của mình để mỗi người biết chọn lựa đâu là điều quan trọng nhất và điều gì là cần thiết nhất cho cuộc đời? Nhận ra như thế để mỗi người ngay từ hôm nay thiết lập lại cho mình một nếp sống mới, nối lại tương quan mật thiết với Chúa là Cha, dứt khoát với quá khứ tội lỗi, sống với Chúa cho trọn tình con thảo và nối lại mối tương quan với anh chị em bằng tình yêu thương, cảm thông, tha thứ. Làm mới cuộc đời bằng những việc đạo đức cá nhân như Chúa dạy hôm nay: chuyên chăm cầu nguyện, gặp gỡ Chúa trong riêng tư thinh lặng và nhất là gặp Chúa nơi thánh lễ mỗi ngày; sống quảng đại bác ái, chia sẻ với anh chị em, từ trong gia đình đến công ty xí nghiệp; kiềm chế và làm chủ con người của mình khỏi những ham muốn, đam mê thói xấu, nóng nảy, chửi bới; vun đắp và làm cho gia đình, xóm ngõ nên ấm cúng hơn.
Xin Chúa giúp mỗi người biết tận dụng những ngày chay tịnh này để quyết tâm dứt khoát với quá khứ tội lỗi và sống đời sống mới đẹp lòng Chúa hơn. Amen.