TRẦM THIÊN THU

Con Hoang Đàng Trở Về Vì Sám Hối
Chúa Nhân Hậu Tha Thứ Bởi Yêu Thương

Thiên Chúa nhân lành, giàu lòng thương xót, tuyệt đối từ bi, đến mức mà “cây lau bị giập mà Ngài không đành bẻ gãy, tim đèn leo lét cũng chẳng nỡ tắt đi.” (Mt 12:20) Lòng Thương Xót của Ngài vô cùng huyền nhiệm, trí óc phàm nhân không thể suy thấu!

Trắc ẩn, chạnh lòng, yêu thương,… có thể “tóm gọn” ý nghĩa trong một chữ YÊU – Việt ngữ chỉ có ba mẫu tự, nhưng tiến trình thi hành thì rất dài và rất khó. Trình thuật Lc 15:1-32 trình bày ba dụ ngôn về Lòng Chúa Thương Xót: “Con Chiên Bị Mất,” (≈ Mt 18:12-14) “Đồng Bạc Bị Đánh Mất” và “Người Cha Nhân Hậu.” Ba dụ ngôn có phù hợp với ba mẫu tự?

Một hôm, những người thu thuế và người tội lỗi tới nghe Chúa Giêsu giảng. Thấy vậy, những người Biệt Phái và kinh sư xầm xì với nhau: “Ông này đón tiếp phường tội lỗi và ăn uống với chúng.” Đúng là những kẻ rỗi hơi, lắm chuyện. Như vậy càng lộ rõ bản chất của họ!

Giống như đi guốc trong bụng họ, Chúa Giêsu đặt vấn đề: “Người nào trong các ông có một trăm con chiên mà bị mất một con, lại không để chín mươi chín con kia ngoài đồng hoang, để đi tìm cho kỳ được con chiên bị mất? Tìm được rồi, người ấy mừng rỡ vác lên vai, về nhà rồi mời thân hữu đến chung vui vì ông đã tìm được con chiên thất lạc. Vậy, tôi nói cho các ông hay: trên trời cũng thế, ai nấy sẽ vui mừng vì một người tội lỗi ăn năn sám hối hơn là vì chín mươi chín người công chính không cần phải sám hối ăn năn.”

Rồi Ngài nói với họ dụ ngôn về một phụ nữ có mười đồng quan và đánh mất một đồng. Bà thắp đèn, quét nhà, moi móc tìm cho kỳ được. Tìm được rồi, bà mời thân hữu cùng chia vui vì bà tìm được đồng quan đã mất. Rồi Ngài xác định rằng, giữa triều thần Thiên Chúa, ai nấy sẽ vui mừng vì một người tội lỗi ăn năn sám hối.

Có hai con số đối lập: Một với Chín Chín Mươi và Một với Chín. Cũng có tỷ lệ trái ngược: Nhỏ – Lớn, Ít – Nhiều. Tuy nhiên, số ít lại quan trọng hơn số nhiều. Cuối cùng là dụ ngôn đặc biệt và rất quen thuộc: Người Cha Nhân Hậu và Đứa Con Hoang Đàng.

Thằng em hoang đàng là ai? Chính là mỗi chúng ta. Thằng anh ích kỷ là ai? Cũng chính là mỗi chúng ta. Chúng ta vừa là em vừa là anh. Là đứa em thì dễ hiểu, vì ai trong chúng ta cũng là tội nhân, là kẻ hoang đàng. Nhưng có lẽ chúng ta ít thấy mình là đứa anh. Thật ra đứa anh cũng chẳng tốt lành gì: so đo với cha, ghen tỵ với em, và kiêu căng – tự nhận là con ngoan. Than ôi, phạm cả ba tội một lúc mà vẫn dám mạo nhận là ngoan hiền sao?

Nhưng “có tội” mà lại “có phúc” bởi vì mọi tội lỗi và lỗi lầm được xóa bỏ, (Is 43:25) bị chà đạp và ném xuống đáy biển, (Mk 7:19) đặc biệt là chúng ta được Con Thiên Chúa chuộc về bằng chính giá máu của Ngài. (x. Kh 5:9) Điều đó cũng có nghĩa là chúng ta mắc “nợ máu” và phải thanh toán món nợ đó. Mẹ Thánh Teresa Calcutta (1910-1997) đặt vấn đề: “Nếu bạn phán xét người khác, bạn chẳng còn thời gian để yêu thương họ nữa.” Đơn giản mà nhiêu khê, nhưng đó là một cách yêu thương hiệu quả.

Mẹ Teresa xác định với những lời giản dị mà sâu sắc: “Bạn có thể làm gì để xây dựng hòa bình thế giới? Hãy về nhà và yêu thương gia đình của mình. Chúng ta hãy luôn gặp nhau với nụ cười, bởi nụ cười là điểm bắt đầu của yêu thương. Nếu bạn phán xét người khác, bạn chẳng còn thời gian để yêu thương họ nữa. Những lời tử tế có thể ngắn và dễ nói, nhưng tiếng vọng của chúng thực sự vĩnh cửu. Điều chúng ta cần là yêu mà không mệt mỏi. Việc tốt là những mắt xích tạo nên sợi xích tình yêu.”

Có lẽ đứa con trưởng đã quen thói xét nét khắt khe với người khác nên khó thể hiện lòng yêu thương với chính đứa em ruột của mình, thậm chí còn khó chịu với cả người cha nhân từ của mình. Thật đáng quan ngại với thói soi mói người khác!

Người Ả Rập có câu tục ngữ: “Tình yêu thương con người là tài sản quý giá nhất.” Tình yêu chân chính không xói mòn theo thời gian và cũng chẳng biến đổi theo hoàn cảnh. Tình yêu luôn huyền diệu, tinh túy và thuần khiết, không biến động theo ý muốn của chúng ta. Có thể ví tình yêu như chiếc đồng hồ cát có hai ngăn, ngăn lý trí và ngăn trái tim, ngăn này đầy thì ngăn kia trống.

Yêu thương bí ẩn và diệu huyền, chúng ta không thể hiểu thấu với trí tuệ phàm nhân. Tuy không hiểu thấu và không thể có một định nghĩa trọn vẹn, nhưng ai cũng khả dĩ cảm nhận và thể hiện. Thật lạ lùng!

Chính Thiên Chúa đã chứng tỏ Lòng Thương Xót với dân Israel, nhưng họ vẫn bướng bỉnh, ngang ngược. Ngài phải nói thẳng với ông Môsê: “Hãy đi xuống, vì dân ngươi đã hư hỏng rồi, dân mà ngươi đã đưa lên từ đất Ai Cập. Chúng đã vội đi ra ngoài con đường Ta truyền cho chúng đi. Chúng đã đúc một con bê, rồi sụp xuống lạy nó, tế nó và nói: ‘Hỡi Israel, đây là thần của ngươi đã đưa ngươi lên từ đất Ai Cập.’ Ta đã thấy dân này rồi, đó là một dân cứng đầu cứng cổ. Bây giờ cứ để mặc Ta, cứ để cơn thịnh nộ của Ta bừng lên phạt chúng, và Ta sẽ tiêu diệt chúng. Nhưng Ta sẽ làm cho ngươi thành một dân lớn.” (Xh 32:7-11) Chúng ta cũng đâu khác gì dân xưa!

Thấy ai bị la rầy hoặc trừng phạt, chúng ta cho là “xui tận mạng,” nhưng Kinh Thánh cảnh báo: “Phúc thay người được Thiên Chúa sửa trị! Chớ coi thường giáo huấn của Đấng Toàn Năng.” (G 5:17) Thương mới cho roi vọt, thương mới sửa trị. Đó là thương xót, cứu vớt. Có thương mới nói tới, không ai thèm nói tới thì là “đồ bỏ” rồi, cứ mặc kệ, không cần quan tâm, như vậy mới thực sự đáng sợ.

Vì tin yêu, ông Môsê thân thưa: “Xin Ngài nhớ đến các tôi tớ Ngài là Abraham, Isaac và Israel; Ngài đã lấy chính danh Ngài mà thề với các vị ấy rằng: Ta sẽ làm cho dòng dõi các ngươi đông đúc như sao trên trời, và sẽ ban cho dòng dõi các ngươi tất cả miền đất ấy, là miền đất Ta đã hứa; chúng sẽ được thừa hưởng miền đất ấy đến muôn đời.” (Xh 32:13) Và rồi Thiên Chúa đã thương, không giáng phạt dân như Ngài đã đe. (Xh 32:14) Điều này chứng tỏ rằng lời cầu của người khác rất cần thiết đối với chúng ta, và việc cầu cho người khác rất hiệu quả – thậm chí còn hiệu quả hơn cầu cho chính mình. Đúng như Chúa Giêsu dạy: “CHO có phúc hơn NHẬN.” (Cv 20:35)

Người ta nói rằng trước khi được Trời cứu thì phải tự cứu mình, trước khi được người khác cầu thay nguyện giúp thì phải biết chân thành cầu nguyện: “Lạy Thiên Chúa, xin lấy lòng nhân hậu xót thương con, mở lượng hải hà xóa tội con đã phạm. Xin rửa con sạch hết lỗi lầm tội lỗi con, xin Ngài thanh tẩy.” (Tv 51:3-4)

Không ai công chính trước mặt Thiên Chúa, vì ai cũng là tội nhân, vốn dĩ xấu xa. Vì thế, cầu nguyện liên lỉ, sám hối không ngừng, ăn năn không ngớt luôn là điều cấp bách, cần duy trì và phải kiên trì: “Lạy Chúa Trời, xin tạo cho con một tấm lòng trong trắng, đổi mới tinh thần cho con nên chung thủy. Xin đừng nỡ đuổi con không cho gần Nhan Thánh, đừng cất khỏi lòng con thần khí thánh của Ngài.” (Tv 51:12-13)

Cầu nguyện mọi nơi và mọi lúc, từ khi mở mắt thức dậy tới lúc nhắm mắt nghỉ ngơi: “Lạy Chúa Trời, xin mở miệng con, cho con cất tiếng ngợi khen Ngài.” (Tv 51:17) Có nhiều cách ca tụng Thiên Chúa, không hẳn chỉ bằng lời nói. Càng tội lỗi càng phải tín thác vào Thiên Chúa, vì tội nhân là “đối tượng” số một của Lòng Thương Xót, bởi vì “ở đâu tội lỗi đã tràn lan thì ở đó ân sủng càng chan chứa gấp bội.” (Rm 5:20) Vấn đề quan trọng là CHỚ NẢN CHÍ hoặc TUYỆT VỌNG. Hãy tin tưởng vào sự thật minh nhiên này: “Lạy Thiên Chúa, tế phẩm dâng Ngài là tâm thần tan nát, một tấm lòng tan nát giày vò, Ngài sẽ chẳng khinh chê.” (Tv 51:19)

Trong thư gởi cho ông Timôthê, ông Phaolô cho biết cách suy nghĩ của ông về ơn gọi của mình, đồng thời cũng là lời ông tự thú: “Tôi tạ ơn Đức Kitô Giêsu, Chúa chúng ta, Đấng đã ban sức mạnh cho tôi, vì Người đã tín nhiệm mà gọi tôi đến phục vụ Người. Trước kia, tôi là kẻ nói lộng ngôn, bắt đạo và ngạo ngược, nhưng tôi đã được Người thương xót, vì tôi đã hành động một cách vô ý thức, trong lúc chưa có lòng tin. Đức Kitô Giêsu, Chúa chúng ta, đã ban cho tôi đầy tràn ân sủng, cùng với đức tin và đức mến của một kẻ được kết hợp với Người. Đây là lời đáng tin cậy và đáng mọi người đón nhận: Đức Kitô Giêsu đã đến thế gian để cứu những người tội lỗi, mà kẻ đầu tiên là tôi. Sở dĩ tôi được thương xót vì Chúa Giêsu Kitô muốn tỏ bày tất cả lòng đại lượng của Người nơi tôi là kẻ đầu tiên, mà đặt tôi làm gương cho những ai sẽ tin vào Người để được sống muôn đời.” (1 Tm 1:12-17) Mỗi người có một ơn gọi riêng, tất cả là để vinh danh Thiên Chúa chứ không là để hãnh diện hoặc kiêu sa.

Thực sự mỗi chúng ta đều phải can đảm thú nhận, chớ tránh né, cấm bao che, không giấu giếm, đừng biện hộ. Càng chân thành thì càng được giải án tuyên công. Đó là huyền nhiệm chữ YÊU, tức là Lòng Chúa Thương Xót. Hãy giữ vững niềm tín thác vào Chúa Giêsu – Đấng Cứu Độ duy nhất. Không thể đến với Chúa Cha nếu không đi qua Độc Đạo Giêsu Kitô. (Ga 4:16)

Chữ Yêu viết ngắn mà nghĩa dài. Thương người thương mình, hợp ý mình, cùng phe mình, điều đó không khó gì, nhưng thương người đối lập với mình thì khó vô cùng. Thế nhưng phải yêu thương tới mức đó mới đúng là Kitô hữu đích thực. Vì thế, người cha đã ân cần giải thích với người con trưởng: “Chúng ta PHẢI ăn mừng, PHẢI vui vẻ, vì em con đây đã CHẾT mà nay lại SỐNG, đã MẤT mà nay lại TÌM THẤY.” Mệnh lệnh cách “phải” rất mạnh mẽ, quyết liệt, cùng với hai tình trạng đối nghịch Chết – Sống, và Mất – Thấy.

Ước mong mỗi chúng ta được “sáng mắt” khi nhận ra Tình Yêu Thiên Chúa và sự khốn nạn của mình. Tình yêu của con người (tình mẫu tử, tình phụ tử, tình phu thê, tình bạn, tình láng giềng,…) chỉ là tình yêu phàm tục, thế mà chúng ta còn khó lý giải, huống chi là Lòng Thương Xót của Thiên Chúa.

Tuy nhiên, Thánh Phaolô xác định: “Những ai muốn sống đạo đức trong Đức Kitô Giêsu, đều sẽ bị bắt bớ.” (2 Tm 3:12) Nghe mà nổi da gà! Nhưng sự thật là như thế. Sự bắt bớ không hẳn là bị bắt giam, bị hành hạ, bị tù đày,… mà đơn giản là bị người ta không ưa và bị xa lánh như tránh coronavirus vậy!

Đau khổ và tình yêu có vẻ đối lập nhưng lại không thể tách rời nhau. Có cái này ắt có cái kia. Thánh Augustinô cho biết: “Cùng một đau khổ, nhưng nó minh chứng, thanh luyện và làm thuần thục những người lành; trong khi lại kết án, phế truất và loại bỏ những kẻ xấu.” Hoàn toàn không phải là hên – xui, mà do cách chọn lựa và quyết định của chính chúng ta.

Lạy Thiên Chúa, xin giúp chúng con nhận diện chính mình để có thể tha thứ vô điều kiện đối với mọi người. Xin giúp chúng con gặp được Ngài khi gặp người khác, và xin cho họ cũng gặp được Ngài khi gặp chúng con. Chúng con cầu xin nhân danh Thánh Tử Giêsu, Đấng Cứu Độ duy nhất của nhân loại. Amen.