TRẦM THIÊN THU

Mầu Nhiệm Trung Tâm Tam Vị Nhất Thể
Hướng Đời Thế Giới Một Chúa Ba Ngôi
“Tôi tin kính một Thiên Chúa là Cha toàn năng… Tôi tin kính một Chúa Giêsu Kitô… Tôi tin kính Đức Chúa Thánh Thần…” Đó là nền tảng đức tin mà chúng ta tuyên xưng. Hằng ngày, chúng ta nhiều lần tuyên xưng Mầu nhiệm Chúa Ba Ngôi khi làm Dấu Thánh Giá: “Nhân danh Chúa Cha, và Chúa Con, và Chúa Thánh Thần.” Rồi chúng ta lại tiếp tục tuyên tín Chúa Ba Ngôi mỗi khi đọc Kinh Sáng Danh.
Nền tảng đức tin Kitô giáo là mầu nhiệm Chúa Ba Ngôi – Tam Vị Nhất Thể. Tất cả tín lý từ đó mà ra, và tất cả lại quy về mầu nhiệm căn bản này. Giáo lý Công Giáo dạy: “Ðức tin công giáo hệ tại điều này: thờ kính Một Chúa Ba Ngôi và Ba Ngôi Một Chúa mà không lẫn lộn giữa các Ngôi Vị, không chia cắt bản thể: vì Ngôi Cha, Ngôi Con và Ngôi Thánh Thần khác biệt nhau; nhưng Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần có cùng một thần tính, một vinh quang, một uy quyền vĩnh cửu.” (số 266)
Kinh Thánh nói: “Hết những ai không chịu nhìn nhận Thiên Chúa, tự bản chất là những kẻ ngu si.” (Kn 13:1a) Tại sao “nặng nề” vậy? Đây là lý do: “Từ những vật hữu hình tốt đẹp, chúng không đủ khả năng nhận ra Đấng hiện hữu, và khi chiêm ngắm bao công trình, chúng cũng không nhận biết Đấng Hóa Công. Thế mà, lửa với gió, hay làn khí thoảng qua, hay tinh tú bầu trời, hay nước chảy cuồn cuộn, hay đèn trời thắp sáng, chúng lại coi là thần, là những bậc quản cai hoàn vũ.” (Kn 13:1b-2)
Thánh Augustinô nói: “Nhận biết Thiên Chúa là làm cho con người nhận biết mình. Tương tự, nhận biết mình cũng khiến cho người ta nhận biết Thiên Chúa.” Quả thật, càng biết Thiên Chúa thì người ta càng thêm lòng tin yêu Ngài. Chúng ta thực sự hạnh phúc vì không có thần linh nào như Thiên Chúa mà chúng ta tôn thờ. Chỉ MỘT Chúa duy nhất mà lại có BA Ngôi Vị. Một mà ba, ba mà một – gọi là Tam Vị Nhất Thể. Trí tuệ phàm nhân không thể nào suy luận và chứng minh bằng bất kỳ cách nào, ngay cả trí tuệ các thiên thần cũng không thể hiểu thấu. Vì thế, chúng ta chỉ có thể hiểu về Ngài bằng “trí tuệ đức tin” mà thôi.
Cách giải thích của thần học gia Edward Feser có thể giúp hiểu phần nào về Thiên Chúa Ba Ngôi: “Chúa Cha LÀ Thiên Chúa, Chúa Con LÀ Thiên Chúa, Chúa Thánh Thần LÀ Thiên Chúa. Chúa Cha KHÔNG LÀ Chúa Con, Chúa Cha KHÔNG LÀ Chúa Thánh Thần, Chúa Con KHÔNG LÀ Chúa Thánh Thần. Chỉ có MỘT Thiên Chúa duy nhất.”
Chính Chúa Ba Ngôi là Đấng đã tác tạo nên mọi loài và mọi sự – cả hữu hình và vô hình. Vì không thể im hơi lặng tiếng khi nhận biết Thiên Chúa, Đức Khôn Ngoan đã phải tuyên xưng: “Đức Chúa đã dựng nên ta như TÁC PHẨM ĐẦU TAY của Người, trước mọi công trình của Người từ thời xa xưa nhất. Ta đã được tấn phong từ đời đời, từ nguyên thuỷ, trước khi có mặt đất. Khi chưa có các vực thẳm, khi chưa có mạch nước tràn đầy, ta đã được sinh ra. Trước khi núi non được đặt nền vững chắc, trước khi có gò nổng, ta đã được sinh ra, khi Đức Chúa chưa làm ra mặt đất với khoảng không, và những hạt bụi đầu tiên tạo nên vũ trụ.” (Cn 8:22-26) Thật kỳ diệu, thật mầu nhiệm!
Mỗi con người được Thiên Chúa tạo tác cũng như một cuộc sáng tạo mới, rất lạ lùng, độc đáo và thú vị. Đức Khôn Ngoan tiếp tục xưng tụng: “Đã có ta hiện diện khi Người thiết lập cõi trời, khi Người vạch một vòng tròn trên mặt vực thẳm, khi Người làm cho mây tụ lại ở trên cao và cho các mạch nước vọt lên từ vực thẳm, khi Người định ranh giới cho biển, để nước khỏi tràn bờ, khi Người đặt nền móng cho đất. Ta hiện diện bên Người như tay thợ cả. Ngày ngày ta là niềm vui của Người, trước mặt Người, ta không ngớt vui chơi, vui chơi trên mặt đất, ta đùa vui với con cái loài người.” (Cn 8:31)
Tuyệt tác sáng tạo của Thiên Chúa Ba Ngôi không thể mô tả hết ý bằng trí tuệ loài người. Chúng ta chỉ còn biết cúi đầu cảm tạ và tuyên xưng Ngài không ngừng theo khả năng của chúng ta theo mức độ Ngài ban. Vì thế, sau khi nhìn ngắm thiên nhiên và nhìn lại chính mình, Thánh Vịnh gia đã cảm nhận: “Ngắm tầng trời tay Chúa sáng tạo, muôn trăng sao Chúa đã an bài, thì con người là chi, mà Chúa cần nhớ đến, phàm nhân là gì, mà Chúa phải bận tâm?” (Tv 8:4-5)
Thật lạ lùng, Ngài không chỉ “cho con người chẳng thua kém thần linh là mấy,” mà còn “ban vinh quang danh dự làm mũ triều thiên,” và “cho làm chủ công trình tay Chúa sáng tạo, đặt muôn loài muôn sự dưới chân.” (Tv 8:8) Muôn loài đó là “chiên bò đủ loại, nào thú vật ngoài đồng, nào chim trời cá biển, mọi loài ngang dọc khắp trùng dương.” (Tv 8:9) Thật diễm phúc cho loài người chúng ta! Bằng cách nào đó, người Việt – cả hữu thần và vô thần – cũng đã và đang ngầm tôn vinh Chúa Ba Ngôi khi công nhận: “Trời sinh voi, sinh cỏ.” Đó là tâm linh, là hữu thần chứ không hề vô thần, dù bề ngoài người ta không muốn công nhận, cố ý che giấu. Sự thật vừa mặc nhiên vừa minh nhiên.
Dù đời thường hoặc tâm linh, niềm tin vẫn rất quan trọng. Về đời thường, niềm tin có thể là sự chắc chắn hoặc sự tự tin. Về tâm linh, niềm tin là đức tin, nhờ đức tin mà được công chính hóa. Thánh Phaolô phân tích: “Một khi đã được nên công chính nhờ đức tin, chúng ta được bình an với Thiên Chúa, nhờ Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta. Vì chúng ta tin, nên Đức Giêsu đã mở lối cho chúng ta vào hưởng ân sủng của Thiên Chúa, như chúng ta đang được hiện nay; chúng ta lại còn tự hào về niềm hy vọng được hưởng vinh quang của Thiên Chúa.” (Rm 5:1-2)
Người ta kính sợ Thiên Chúa vì tin tưởng Ngài. Sách Châm Ngôn cho biết: “Kính sợ Đức Chúa là gớm ghét điều dữ.” (Cn 8:13) Cách định nghĩa ngắn gọn mà súc tích. Tin tưởng và phó thác khi vui mừng, khi may mắn thì dễ, đó là bình thường, nhưng tin tưởng và phó thác khi gian nan khốn khổ mới đáng kể, mới thực sự là đức tin sống động. Thật vậy, Thánh Phaolô xác nhận: “Không phải chỉ có thế; chúng ta còn tự hào khi gặp gian truân, vì biết rằng: ai gặp gian truân thì quen chịu đựng; ai quen chịu đựng thì được kể là người trung kiên; ai được công nhận là trung kiên thì có quyền trông cậy. Trông cậy như thế, chúng ta sẽ không phải thất vọng, vì Thiên Chúa đã đổ tình yêu của Người vào lòng chúng ta, nhờ Thánh Thần mà Người ban cho chúng ta.” (Rm 5:3-5)
Thật tuyệt vời với một loạt các động thái liên quan với nhau. Nhờ tin tưởng mà hy vọng, hy vọng vì yêu mến, và nhờ yêu mến mà được đầy tràn Thánh Thần. Chính Chúa Giêsu đã có lần nói với các môn đệ: “Thầy còn nhiều điều phải nói với anh em. Nhưng bây giờ, anh em không có sức chịu nổi.” (Ga 16:12) Ngài biết bản tính nhân loại quá yếu đuối, không đủ sức chịu nổi cú “sốc” mạnh, nên Ngài tỏ cho chúng ta biết từ từ để khả dĩ hiểu và thấm sâu vào tâm can, và chứng tỏ trong cách sống.
Chưa nói khác với không nói. Chúa Giêsu chưa nói điều bí ẩn nhưng Ngài hứa: “Khi nào Thần Khí sự thật đến, Người sẽ dẫn anh em tới sự thật toàn vẹn. Người sẽ không tự mình nói điều gì, nhưng tất cả những gì Người nghe, Người sẽ nói lại, và loan báo cho anh em biết những điều sẽ xảy đến.” (Ga 16:13) Rồi Ngài xác nhận: “Người sẽ tôn vinh Thầy, vì Người sẽ lấy những gì của Thầy mà loan báo cho anh em. Mọi sự Chúa Cha có đều là của Thầy. Vì thế, Thầy đã nói: Người lấy những gì của Thầy mà loan báo cho anh em.” (Ga 16:15)
Là tín nhân Công giáo, chắc hẳn chúng ta đã nghe và còn nhớ câu chuyện về Thánh Augustinô – một người giỏi giang, thông minh xuất chúng, đã từng suy nghĩ và lý luận về Chúa Ba Ngôi mà không thể hiểu thấu, đành phải đầu hàng vô điều kiện.
Khi Thánh Augustinô đang cố gắng lý giải về Chúa Ba Ngôi thì gặp một em bé ngồi múc nước biển đổ vào cái hang, thấy lạ nên ngài tò mò hỏi em bé làm gì thì em bé trả lời rằng em đang cố gắng tát nước biển. Thánh Augustinô nói rằng không thể tát hết nước biển. Em bé hồn nhiên nói: “Việc con đang làm đây còn dễ hơn việc ông đang suy nghĩ.” Thánh Augustinô giật mình và tỉnh ngộ!
Tuyên tín Chúa Ba Ngôi cũng là tín thác vào Lòng Thương Xót của Ngài. Có nhiều cách tuyên xưng Chúa Ba Ngôi, một trong các cách đơn giản nhất là làm dấu Thánh Giá: Nhân Danh Chúa Cha, và Chúa Con, và Chúa Thánh Thần. Hãy nghiêm túc LÀM DẤU chứ đừng LÀM GIẤU hoặc làm như robot.
Lạy Thiên Chúa Ba Ngôi toàn năng, cực thánh, hằng sinh và hằng hữu. Xin ban Thần Khí Ngài, xin trợ lực gia ân tin yêu, xin giúp chúng con luôn khiêm tốn và tín thác chỉ một mình Ngài mà thôi. Xin thương xót và tha thứ những lúc chúng con xao xuyến, cứng lòng hoặc kém tin. Xin Ngài liên kết mọi người nên một trong Đức Kitô Giêsu. Chúng con cầu xin nhân danh Thánh Tử Giêsu Kitô, Đấng Cứu Độ duy nhất của nhân loại. Amen.

▶ Cầu Xin Ba Ngôi – https://youtu.be/_qHgd9dVP8s